TMMOB METALURJİ MÜHENDİSLERİ ODASI Temmuz 2003 - BOR RAPORU / 7

4-BOR ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE TİCARETİ

TABLO-10’da görüleceği gibi, dünya bor rezervlerinin % 63’üne sahip olan ülkemiz, ham bazda yıllardır en büyük üretici iken, TABLO-11’de % 100 B2O3 bazında, dünya bor üretiminde ABD’den sonra ikinci sırada yeraldığı görülmektedir.
Ham cevher üretiminde Türkiye dünya üretiminin yarısından fazlasını gerçekleştirmektedir. Ham cevher üretim büyüklüğü rakam olarak fazla anlamlı değildir. Asıl olan yıllık 1.2 milyon ton dolayındaki %100 B2O3 eşdeğeri pazarın ne kadarını alabildiğimiz ya da koruyabildiğimizdir. Çünkü ham cevher üretiminin artması demek, pazardan reel olarak pay aldığımız anlamında düşünülebilse de, çoğu kez gerçeği yansıtmaz.

TABLO-13’te görüleceği gibi, dünya bor ticaretinde ülkemiz ağırlıkla, ham bor (konsantre) olarak yeralmaktadır Dünya ham bor pazarındaki tinkal ve kolemanitin neredeyse tek kaynağı Türkiye’dir. Eti Holding’in rakibi olan US Borax pazara ham bor sürmemektedir. Bu yapı doğal olarak U.S.Boraz’ın satış gelirlerine olumlu olarak yansımaktadır.

Bor rezerv ve üretimindeki bu bariz avantajımıza rağmen, dünya bor ticaretinden aldığımız pay oldukça düşündürücüdür. Dünya ham bor ve rafine ürün toplam satış miktarında payımız %36 olmasına karşın, ham bor ağırlıklı satış yaptığımızdan, toplam satış değeri üzerinden payımız %27’ye düşmektedir.

Bugün Eti Holding, dünya bor pazarında rekabet içinde bulunduğu ABD’de yerleşik US Borax firması ile birlikte stratejik bir konumda bulunmaktadır. 1,5 milyon ton/yıl civarında olan dünya bor (B2O3 olarak) üretiminden Eti Holding ve US Borax birbirlerine nispeten yakın paylar alırken, yaklaşık 1,2 milyar US$/yıl olan parasal büyüklükten US Borax’ın aldığı %65'lik pay, Eti Holding’in %21 olan payından 3 kat daha fazladır. Bunun sebebi, Eti Holding’in 350 000 ton/yıl rafine bor ürünü satışına karşılık, US Borax’ın 1,3 milyon ton/yıl rafine ürün satışı gerçekleştirmesidir.

Ülkemizde üretilen kalsiyumlu boratlardan kolemanitin en sınırlı tüketim alanı olan "Hisarcık Kolemaniti"dir. 3 000 ppm civarındaki arsenik (As) içeriği nedeni ile sadece borik asit üretiminde kullanılır. Çok az bölümü de gübre sanayiinde tüketilmektedir.